Tổng quan về bóng đá
Bóng đá là gì?
Bóng đá (tên gọi khác: túc cầu, đá banh, đá bóng; tiếng Anh-Anh: Football, tiếng Anh-Mỹ: Soccer) là một môn thể thao đồng đội được chơi với quả bóng hình cầu giữa hai đội gồm 11 cầu thủ mỗi bên. Bóng đá được chơi trên một mặt sân hình chữ nhật được gọi là sân bóng đá với một khung thành ở mỗi đầu với mục tiêu là đá bóng vào lưới đối phương (ghi bàn). Đội nào có số lượt ghi bàn nhiều hơn sẽ giành chiến thắng.
Với khoảng hơn 250 triệu người chơi ở hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, khiến nó trở thành môn thể thao phổ biến nhất (môn thể thao vua) trên thế giới.
Luật thi đấu
Cầu thủ là tên gọi của các vận động viên tham gia chơi bóng, thủ môn là chỉ người bảo vệ khung thành. Trên sân đấu sử dụng một trái bóng hình cầu được gọi đơn giản là quả bóng đá. Mỗi đội gồm 11 cầu thủ, các cầu thủ (trừ thủ môn), được phép sử dụng bất cứ bộ phận nào trên cơ thể để chơi bóng trừ hai cánh tay và bàn tay của họ (tuy nhiên cầu thủ phải dùng tay để thực hiện việc ném biên).
Cầu thủ có thể chơi ở bất cứ vị trí nào và có thể đưa quả bóng theo bất cứ hướng nào trên sân, trừ trường hợp cầu thủ rơi vào thế việt vị thì không thể nhận bóng. Cầu thủ thường dùng chân để thực hiện các động tác kỹ thuật như rê bóng, dắt bóng, lừa bóng, chuyền bóng cho đồng đội, sút bóng, với mục đích chính là tìm cách đưa bóng vào khung thành đối phương và ngăn không cho đối phương đưa bóng vào khung thành đội nhà.
Cầu thủ hai đội có thể va chạm nhau thông qua các pha tranh bóng, tắc bóng nhưng tuyệt đối không được phạm những lỗi ghi trong luật như chuồi bóng từ phía sau, đẩy người, tiểu xảo.
Điều khiển trận đấu là tổ trọng tài bao gồm một trọng tài chính và hai trọng tài biên, trọng tài chính sử dụng một chiếc còi cùng hai loại thẻ, thẻ vàng và thẻ đỏ, và có trách nhiệm bắt đầu, kết thúc hoặc tạm dừng trận đấu. Một trận đấu bóng đá thông thường có hai hiệp, mỗi hiệp 45 phút với khoảng thời gian 15 phút nghỉ giữa hai hiệp.
Cuối trận, đội nào đưa bóng vào khung thành đối phương nhiều hơn sẽ là đội giành chiến thắng, nếu hai đội có số lần đưa bóng vào khung thành đối phương như nhau, hoặc không đội nào làm được việc này thì trận đấu sẽ kết thúc với kết quả hòa.
Lịch sử hình thành bóng đá thế giới
Môn thể thao đá bóng hiện đại có thể được cho là bắt nguồn từ thời đại nhà Hán ở Trung Quốc với tên gọi là Cuju (Thúc cúc) và đã được FIFA công nhận.
Mãi cho tới năm 1863 tại London (Anh) Hiệp hội bóng đá đầu tiên được thành lập (Hiệp hội bóng đá Anh – The Football Association, viết tắt là FA) sau nhiều nỗ lực để chuẩn hóa các hình thức khác nhau của trò chơi này. Bóng đá trở thành môn thể thao Olympic kể từ Thế vận hội Olympic mùa hè hiện đại thứ hai vào năm 1900.
Hiện nay cơ quan chịu tránh nhiệm quản lý và theo dõi luật bóng đá trên thế giới là Ủy ban bóng đá quốc tế (International Football Association Board, thường viết tắt là IFAB), được thành lập năm 1886 tại Manchester.
Giải thi đấu bóng đá đầu tiên, Cúp FA (FA Cup), được C. W. Alcock tổ chức lần đầu cho các câu lạc bộ bóng đá Anh vào năm 1872. Trận thi đấu bóng đá cấp quốc tế đầu tiên giữa đội tuyển Anh và Scotland cũng diễn ra vào năm 1872 tại Glasgow.
Cơ quan quản lý bóng đá thế giới, FIFA (Fédération Internationale de Football Association, Liên đoàn bóng đá quốc tế) được thành lập vào năm 1904 tại Paris với chủ tịch đầu tiên là ông Robert Guérin, một người Pháp, ngay từ khi thành lập FIFA đã tuyên bố sử dụng và tôn trọng bộ luật bóng đá do FA đưa ra.
Từ năm 1913, cơ quan theo dõi luật bóng đá IFAB bắt đầu bổ sung các thành viên là đại diện của FIFA. Hiện nay ban điều hành của IFAB bao gồm 4 đại diện của FIFA và 4 đại diện đến từ các liên đoàn khai sinh luật bóng đá là Anh, Scotland, Ireland và xứ Wales.
Tính cho đến năm 2008, FIFA có 208 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ có đại diện là thành viên, nhiều hơn Ủy ban Olympic Quốc tế 3 thành viên và nhiều hơn Liên Hợp Quốc 16 thành viên
Các giải đấu chính
Cấp quốc tế
World Cup là giải đấu cấp quốc tế lớn nhất thế giới, được tổ chức 4 năm một lần với vòng loại có sự tham gia của trên 190 quốc gia thành viên FIFA và vòng chung kết có 32 đội (trước năm 1982 là 16 đội, trước 1998 là 24 đội).
Ngoài World Cup thì ở cấp quốc tế còn có các giải đấu do các liên đoàn châu lục tổ chức như:
– Giải vô địch bóng đá châu Âu (EURO) của UEFA
– Cúp bóng đá Nam Mỹ (COPA AMERICA) của CONMEBOL
– Cúp bóng đá châu Phi (AFCON) của CAF
– Cúp bóng đá châu Á (AFC Asian Cup) của AFC
– Cúp bóng đá Bắc, Trung Mỹ và Caribe (CONCACAF Gold Cup) của CONCACAF
– Cúp bóng đá châu Đại Dương (OFC Nations Cup) của OFC
Các loại hình bóng đá
Bóng đá mini
Bóng đá mini (hay bóng đá phủi) là một dạng bóng đá không chuyên (nghiệp dư, phong trào) dành cho mọi lứa tuổi, mọi giới tính, mọi thành phần,…. chỉ cần có đam mê bóng đá là có thể chơi được.
Thông thường, mỗi trận đấu phải có 2 đội, mỗi đội từ 5 đến 7 cầu thủ bao gồm cả thủ môn. Với bóng đá mini thì mặt sân nhỏ hơn, khung thành nhỏ hơn, thời lượng trận đấu giảm, chơi được trong nhà hoặc ngoài trời trên sân cỏ nhân tạo.
Futsal (bóng đá trong nhà)
Futsal là môn thể thao ra đời năm 1930 tại Urugauy, tương tự bóng đá nhưng các trận đấu được diễn ra trong nhà với một số luật lệ được thay đổi cho phù hợp như: sân và bóng nhỏ hơn, các cầu thủ đi giày đế bằng thay vì giày đinh như trên sân cỏ.
FIFA cũng là tổ chức điều hành Giải vô địch bóng đá trong nhà thế giới. Các đội tuyển quốc gia có truyền thống ở môn thể thao này có thể kể tới Tây Ban Nha, Ý, Argentina và Brasil. Ở châu Á thì Iran và Nhật Bản là hai quốc gia mạnh nhất và độc chiếm toàn bộ chức vô địch của giải AFC Futsal Championship.
Bóng đá bãi biển
Bóng đá bãi biển (Beach Soccer) là môn bóng đá chơi trên bãi cát, thông thường là bãi biển. Các trận đấu bóng đá bãi biển có 2 đội, mỗi đội 5 người với quyền thay người không hạn chế. Các cầu thủ chơi trên một sân nhỏ kích thước 28×37 m trong 3 hiệp, mỗi hiệp 12 phút. Giải vô địch thế giới môn bóng đá bãi biển được FIFA tổ chức từ năm 1995. Trong môn thể thao này, đội tuyển thống trị nhiều năm qua là đội bóng đá bãi biển Brazil, đội này đã 12 lần vô địch thế giới kể từ năm 1995, thành tích vượt xa so với 2 đội đứng tiếp theo là Bồ Đào Nha và Pháp (cùng 1 lần vô địch thế giới).
Bóng đá đường phố
Thường diễn ra dưới hình thức tự phát không cố định, thiếu thốn điều kiện thi đấu.
